Η φιλοσοφία σε λίγες γραμμές

Η φιλοσοφία σε λίγες γραμμές

Όλοι μας έχουμε έμφυτο το μεταφυσικό ένστικτο και όλοι μας βλέπουμε σε κάθε στιγμή να ορθώνεται στη σκέψη μας το σχετικό ερώτημα με την προέλευση ή την αρχή του σύμπαν…Ερώτημα τόσο παλιό, όσο φτάνει η ρίζα του ανθρώπινου λογικού, αλλά και του αιώνιου, όσο είναι άπιαστη και απροσπέλαστη η γνώση, που θα δώσει την ικανοποιητική απάντηση. Ίσως να μην φθάσουμε στη λύση κι ίσως ποτέ η ερευνητική πορεία μας να μην αγγίξει την αρχή. Το προβάδισμα στον τομέα της φιλοσοφίας έχει το ελληνικό πνεύμα με σχεδόν πρώτο εκπρόσωπο τον Ησίοδο, που συνέταξε της ήδη παραδοσιακές της εποχής του ιστορικές πληροφορίες στο επικό έργο του. Έθεσε σαν σκοπό του έργου του τη γένεση των θεών και του κόσμου, όπως το λέει ο ίδιος καθαρά στην επίκλησή του προς τις Μούσες: <<Πέστε μου πως γεννήθηκε στην αρχή η γη μαζί με τους θεούς, πως γεννήθηκαν οι ποταμοί, οι θάλασσες…τα λαμπερά αστέρια και ο πλατύς ουρανός, πάνω από αυτά;>>
Στο επικό <<Θεολογία>> κι όπως δείχνει ο τίτλος του έργου, ο Ησίοδος ασχολήθηκε περισσότερο με τη προέλευση των Θεών και λιγότερο με την κοσμογονία, ενώ οι προσωκρατικοί Ίωνες έλληνες φιλόσοφοι, έστρεψαν την προσοχή τους στην ερμηνεία των φαινομένων, δηλαδή εκείνων των πραγμάτων και των μεταβολών απαλλαγμένα από το πέπλο των μυθικών παραδόσεων. Έτσι στην δική τους αναζήτηση για την αφετηρία, επινόησαν, εφεύραν μια ουσία και την θεώρησαν σαν αρχή όλων των άλλων για όσα υπάρχουν και συμβαίνουν στο σύμπαν κόσμο. Η αυτή αρχή είναι χαρακτηριστικά πρωτότυπη σε καθένα από τους στοχαστές της Ιωνίας. Κάποιος θεώρησε το νερό, άλλος τον αέρα, ενώ άλλος τη φωτιά σαν πρώτο συστατικό στοιχείο, μα σε όλες τις περιπτώσεις σαν βάση θεωρήθηκε η ύλη με τις ιδιότητές της, ενώ εγκαταλείφθηκε η μεταφυσική παραδοσιακή θεώρηση. Οι εκπρόσωποι της νέας εκείνης τάσεως ήταν ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξιμένης ο Ηράκλειτος και άλλοι. Σαν αντίποδας της τάσεως εκείνης, δηλαδή στη φυσική θεώρηση και στη μηχανιστική άποψη δημιουργήθηκε η ιδεαλιστική θρησκευτική φιλοσοφία με τον θεοσοφικό χαρακτήρα. Η ιδεαλιστική τούτη τάση θα εδραιωθεί στις μεγάλες μάζες των ελλήνων με τους Ορφικούς ύμνους και με την ενίσχυση της λατρείας του Διονύσου όπου αργότερα θα διαμορφωθεί σε φιλοσοφικό σύστημα από τον Πυθαγόρα και τον Παρμενίδη τον Ελεάτη.
Όμως, σε κάθε εποχή το κέντρο του βάρους των φιλοσοφικών θεωρήσεων ακολουθεί τις κοινωνικοπολιτικές μεταβολές έτσι και στην αρχαία Ελλάδα τα μεγάλα γεγονότα όπως ο Πελοποννησιακός πόλεμος, μετέτρεψαν το ρεύμα της σκέψης και μετέθεσαν το κέντρο του βάρους. Η παλιά αντίληψη έπρεπε να αντικατασταθεί και παράλληλα να αποκτήσει θεωρητικό υπόβαθρο. Η φύση και η μεταβολές της θεωρούνταν σαν γνωστά πια αντικείμενα στην έρευνα και η προσοχή πλέον κατευθύνθηκε προς τον ίδιο των άνθρωπο και την ηθική του. Με την βοήθεια των ανωτέρων ανθρώπων καθώς θα τους συλλάβει το σωκρατικό πνεύμα, η εξουσία θα περάσει από τις “μάζες”, στους “ολίγους” όπου θα εξυπηρετηθούν οι νέες κοινωνικές πνευματικές τάσεις και οι νέες φιλοσοφικές επιδιώξεις. Όσα ο Σωκράτης έδωσε σαν πυρήνα μιας περιορισμένης ιδεαλιστικής θεωρήσεως, στη φιλοσοφία του Πλάτωνα θα καλλιεργηθούν με δημιουργική νόηση και θα εξελιχθούν σε ένα ολόκληρο φιλοσοφικό σύστημα. Με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη η φιλοσοφία προσέγγισε το ύψιστο σημείο της αναπτύξεώς της. Αιώνες παραμένει έτσι και οι απόγονοι της μεγάλης εκείνης γενιάς σε όλες τις προσπάθειές τους, μόνο τα παρακλάδια του ιδεαλισμού κατόρθωσαν να προεκτείνουν δίχως να θίξουν τίποτα από τον κορμό του.
Σαν αντίδραση στην ιδεαλιστική φιλοσοφία και συνέχιση της κοσμικής Ιωνικής αντιλήψεως εμφανίζεται ο Επικουρισμός. Στη σχολή του Επίκουρου αναθερμάνθηκε πάλι η υλιστική άποψη της ζωής και η μηχανιστική φυσική αντίληψη. Η φιλοσοφία μετά τις κατακτήσεις του μεγάλου Αλεξάνδρου δεν έχει πλέων άλλες ουσιαστικές προεκτάσεις στοχασμού και έρευνας. Μόνο ο Ζήνων ο Κιτιεύς θα σημειώσει μια παλινδρόμηση στα κυριότερα σημεία. Ο κόσμος των ιδεών του Πλάτωνα θα παραχωρήσει τη θέση του στο μυθικό παράδεισο μιας νωθρής και δεσποτικής νοοτροπίας για τον Ζήνων. Η καθαρή λογική θα υποχωρήσει μπροστά στο υπεραισθητό και το μυστικιστικό. Αυτό μπορεί να θεωρηθεί το τέλος των μεγάλων μορφών της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας που παρέδωσαν την αξία της φιλοσοφίας στην υπηρεσία του ανθρώπου όπου η γέννησή της ήταν μέσα σε γνήσιο ελληνικό πνεύμα κι όπου επηρέασε όλη την οικουμένη σε όλες τις μετέπειτα πολιτικές, θρησκευτικές και επιστημονικές, ανακαλύψεις, τοποθετήσεις….

Η βιβλιογραφία είναι τεράστια, ενδεικτικά μόνο: <ΠΛΑΤΩΝ ο άνθρωπος και το έργο του>, A. E. Taylor. <ΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑΙ> Αλεξ. Παρασκευόπουλος. <ΟΙ

Read more: http://ixnilasia.blogspot.com/2010/08/blog-post_25.html#ixzz1