ΚηρύκειοΠηγή: Wikimedia Commons

Το κηρύκειο είναι σύμβολο της ερμητικής επιστήμης που απαντάται σε διαφορετικά εννοιολογικά πλαίσια με διαφορετικές σημασίες.

Ελληνική μυθολογία

Ο θεός Ερμής μωρό ακόμα κατασκεύασε τη λύρα από το κέλυφος μιας χελώνας και τα νεύρα των βοδιών που έκλεψε από τον αδελφό του Απόλλωνα. Όταν ο Ερμής αναγκάστηκε να ομολογήσει την κλοπή των βοδιών, προκειμένου να εξευμενίσει τον οργισμένο Απόλλωνα άρχισε να παίζει τη λύρα. Εκείνος μαγεύτηκε τόσο από τον ήχο της που τον συγχώρεσε και την αντάλλαξε με την μαγική του ράβδο. Έτσι ο Ερμής βρέθηκε με το κηρύκειο, το οποίο στην αρχή ήταν απλά ένα ξύλο ελιάς με δυο ταινίες που στριφογύριζαν γύρω του. Αργότερα ο Ερμής συναντά στην Αρκαδία δύο φίδια που αλληλοσπαράσσονται. Ρίχνει ανάμεσα τους το ραβδί και εκείνα τυλίγονται γύρω του. Έκτοτε το μαγικό ραβδί-το κηρύκειο έγινε το σύμβολο της ειρήνης.

Από την άλλη πλευρά τόσο η ελιά όσο και τα φίδια, είναι αρχαιότατα σύμβολα της αθανασίας. Επομένως το κηρύκειο στα χέρια του Θεού Ερμή φέρει το επιπλεόν νόημα ότι δίνει ζωή στους νεκρούς. Αυτή τη σημασία έχει και σήμερα στους Τεκτονικούς ναούς όπου διαμέσου διαφόρων μορφών μύησης ο δόκιμος οδηγείται στην αναγέννηση και τελικά στην αιώνια ζωή.

Εδώ χρειάζεται να αναφερθεί ότι ο θεός Ερμής είναι στην ελληνική μυθολογία ο αγγελιαφόρος του Δία αλλά μέσα στα καθήκοντα του είναι και η μεταφορά των ψυχών στον Άδη εξ ου και το όνομα Ψυχοπομπός.Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι υμνούσαν μέσω των ποιητών τους αυτή την ιδιότητα του Ερμή και τις μαγικές ιδιότητες του κηρυκείου. Άλλες πηγές αναφέρουν πως οι Έλληνες πήραν την ιδέα του Κηρυκείου από τους Αιγυπτίους. Αναφέρουν δε ότι αυτή η ράβδος με τα δυο τυλιγμένα φίδια γύρω της, απεικονίζεται σε αιγυπτιακά μνημεία πριν από την εμφάνιση του θεού Όσιρη. Γεγονός είναι ότι υπήρχαν Έλληνες που είχαν μαθητεύσει στην Αίγυπτο και ήταν γνώστες της διδασκαλίας του Ερμή του Τρισμέγιστου. Τέλος να αναφέρουμε ότι το κηρύκειο το βρίσκουμε και πάλι στα χέρια του Ασκληπιού, με μια κάπως διαφορετική μορφή από εκείνη του Ερμή.

Καββάλα και απόκρυφη επιστήμη

Οι Έλληνες τροποποίησαν το κηρύκειο, το οποίο έγινε το κατεξοχήν έμβλημα της ερμητικής επιστήμης. Η παράδοση αναφέρει ότι μέσω αυτού ο μύστης οδηγείται στην κατανόηση των μυστικών της φύσης και την απόκτηση ανώτερης γνώσης. Όπως ο θύρσος στα μυστήρια του Διόνυσου έτσι και το κηρύκειο εκπροσωπεί το δένδρο της ζωής, την οδό των μυστηρίων, η οποία οδηγεί προς την κατανόηση των απόκρυφων επιστημών και ιδιαίτερα της ερμητικής φιλοσοφίας. Το κηρύκειο πάνω στο δένδρο της ζωής, συμβολίζει την μέση οδό, τη χρυσή ατραπό. Το Κέτερ, (η ανεξιχνίαστη μονάδα, η ρίζα των πάντων ) βρίσκεται στην κορυφή του κηρυκείου. Σε κάθε σημείο τομής των φιδιών δημιουργείται και ένας κόσμος. Κατεβαίνοντας προς τα κάτω συναντάμε το Νταάτ (γνώση, ομιλία), το Τίφαρετ (ομορφιά, αρμονία, ισορροπία) στο κέντρο, το Γεσούντ (θεμέλιο, η λεπτή βάση πάνω στην οποία στηρίζεται ο φυσικός κόσμος, το αστρικό πεδίο) και τελικά το Μαλκούτ (ο φυσικός κόσμος, η ύλη).

Στο αλχημιστικό κηρύκειο, τα φίδια καλύπτονται από δυο φτερά, τα οποία συμβολίζουν την πνευματική φύση του Χόχμα ("σοφία") και του Μπίνα ("κατανόηση"). Είναι το αρσενικό θείο και ο θηλυκός υδράργυρος, η δύναμη της μεταμόρφωσης, ύπνος και αφύπνιση, το solve et coaqula (διάλυσε και σύμπηξε) του Μεγάλου Έργου, η σύνθεση των αντιθέτων και η υπερβατική λειτουργία της μεσολάβησης ανάμεσα στα ανώτερα και τα κατώτερα βασίλεια.

Στον καββαλιστικό συμβολισμό πάνω στο κηρύκειο χρησιμοποιούνται τα εβραϊκά γράμματα και ιδιαίτερα τα αποκαλούμενα μητρικά γράμματα του εβραϊκού αλφαβήτου. Αυτά είναι τα Άλεφ, Μεμ και Σιν. Εφόσον σύμφωνα με την καββαλιστική φιλοσοφία όλα τα πράγματα στον κόσμο, συνεπώς και μέσα στην ανθρώπινη ψυχή, έχουν προέλθει από τα τρία ανώτερα στοιχεία, τότε, δίκαια αυτά μπορούν να ονομαστούν Μητρικά. Επάνω στο κηρύκειο το γράμμα Σιν με τις αιχμές συμβολίζει το κεντρικό στέλεχος με τα δύο φτερά. Στο κέντρο βρίσκεται το γράμμα Άλεφ, το οποίο συμβολίζει τα κεφάλια και τους λαιμούς των δυο συμπλεκομένων ερπετών. Από κάτω βρίσκεται το γράμμα Μεμ, το οποίο συμβολίζει το υπόλοιπο από τα σώματα των ερπετών. Εδώ έχουμε το αντίστροφο από τον συμβολισμό του κύπελου, το οποίο υπονοεί τη δεκτικότητα. Εδώ τα τρία μητρικά γράμματα συνθέτουν ένα ενεργητικό αρσενικό σύμβολο. Και αυτό γιατί στην κορυφή βρίσκεται το Πυρ, δηλαδή το γράμμα Σιν, το οποίο αριθμητικά αντιστοιχεί στην εβραϊκή φράση που σημαίνει το Πνεύμα των Θεών ή θεϊκό Πνεύμα. Μας θυμίζει εκείνη τη θεϊκή , γεμάτη έμπνευση φωτιά, η οποία κατά την Πεντηκοστή κατήλθε στους Αποστόλους, ευλογώντας και εξαγνίζοντας τους, αποδίδοντας τους το χάρισμα των γλωσσών. Η θρησκευτική η μυστικιστική και καλλιτεχνική έμπνευση είναι το αποτέλεσμα της καθόδου του πνεύματος στη στειρότητα της ανθρώπινης ψυχής. Η συνείδηση αντιστοιχεί στα δύο κεφάλια των ερπετών, στο γράμμα Άλεφ το οποίο αναφέρεται στο στοιχείο του Αέρα. Από κάτω είναι το Μεμ, η γεμάτη πάθη φύση του ανθρώπου, η ζωική του ψυχή που είναι υδάτινη, ταραγμένη και μερικές φορές θυελλώδης και άλλοτε αδρανής, χωρίς καμία δραστηριότητα.

Το φίδι στην απόκρυφη επιστήμη συμβολίζει τη γνώση και την αλήθεια. Αυτός ο συμβολισμός είναι πανάρχαιος, όπως φανερώνουν πολύ πρώιμες απεικονίσεις του. Οι πρώτες αναπαραστάσεις το παρουσιάζουν ως ράβδο στεφανωμένη από δύο κύκλους που σχηματίζουν τον αριθμό 8 ή από ένα κύκλο που έχει επάνω του ένα μισοφέγγαρο. Στην αριθμοσοφία το ∞ είναι το σημείο του απείρου.

To Κηρύκειο της Golden DawnΠηγή: OSOGD

Είναι ένα σύμβολο κοσμικό, αστρικό ή αστρονομικό, πνευματικό ακόμη και φυσιολογικό και η σημασία του αλλάζει ανάλογα με την εφαρμογή του. Αναλογεί στο νευρικό σύστημα του ανθρώπινου σώματος του οποίου τον έλεγχο πρέπει να έχει απολύτως ο μύστης.Τα φτερά συμβολίζουν την υπέρβαση, τον αέρα, η ράβδος είναι η ισχύς. Τα δύο φίδια συμβολίζουν το θετικό και το αρνητικό ρεύμα και την σχέση των αντιθέτων, που τελικά ενώνονται. Είναι επίσης τα δυο φίδια της θεραπείας και του δηλητηριασμού, ασθένειας και υγείας, είναι ομοιοπαθητικά, "η φύση μπορεί να νικήσει τη φύση", η συμπληρωματική φύση των δυο δυνάμεων που λειτουργούν στο σύμπαν και η ένωση των φύλων. Αντιπροσωπεύουν τις δυνάμεις της δέσμευσης και της λύτρωσης, του καλού και του κακού, πυρός και ύδατος, ανόδου και καθόδου, αλλά και της σοφίας και της γονιμότητας. Συμβολίζει το φως και το σκοτάδι, τη δημιουργικότητα και την παθητικότητα, τον ουρανό και την γη, το Ράγιας και το Τάμας, υποδηλώνοντας βαθύτερα μια Μοναδική Έσχατη πραγματικότητα που στην κινεζική φιλοσοφία ονομάστηκε Ταό και στην Ερμητική φιλοσοφία Παν. Το στέλεχος που βρίσκεται ανάμεσα στα δύο φίδια, συμβολίζει την ισορροπία και την αρμονία των αντιθέτων.

Εκτός των παραπάνω το Κηρύκειο σημαίνει τη συνεχή διάρκεια της ζωής μεταξύ της γέννησης και του θανάτου. Είναι το έμβλημα της διπλής πολωμένης κοσμικής δύναμης η οποία παριστάνεται συμβολικά στον [Ναός του Σολομώντος|ναό του Σολομώντος] με τις στήλες J. και B. Μεταφυσικά, το κηρύκειο αντιπροσωπεύει την πτώση του αρχέγονου πρωταρχικού υλικού στην γήινη χονδροειδή ύλη, οπότε η Μία πραγματικότητα διαιρέθηκε σε καλή και κακή και έγινε πλάνη.Αστρονομικά, το κεφάλι και η ουρά του κηρυκείου αντιπροσωπεύουν τα σημεία της εκλειπτικής όπου οι πλανήτες, ο ήλιος και η σελήνη σφιχταγκαλιάζονται. Είναι η "χρυσή ράβδος, τριπέταλη, της ευτυχίας και του πλούτου"(Όμηρος) και στηρίζει τα σύμβολα του ήλιου και της σελήνης. Το κηρύκειο μπορεί επίσης να απεικονίζεται σαν σφαίρα στεφανωμένη με κέρατα, ένα φοινικικό και χιτιτικό σύμβολο. Είναι δε το αστρονομικό σύμβολο του Ερμή/Mercurius.Ο αιγυπτιακός Άνουβις, ο ελληνορωμαϊκός Ερμής(που στα χέρια του απεικονίζει την υγεία και την νεότητα), ο φοινικικός Βάαλ και μερικές φορές η Ίσιδα και η Ιστάρ το κρατούν.

Φυσιολογικά, είναι το σύμβολο της αποκατάστασης της χαμένης ισορροπίας ανάμεσα στη Ζωή και τα ζωικά ρεύματα που επιτελούν διάφορες λειτουργίες στο ανθρώπινο σώμα.

Το σύμβολο στην ανατολική φιλοσοφία

Στην ανατολική φιλοσοφία το κηρύκειο συνδέεται με την Κουνταλίνι και τα ενεργειακά κανάλια Ίντα και Πιγκάλα. Η Κουνταλίνι είναι η ενέργεια που αναπαύεται στην βάση της σπονδυλικής στήλης στο Μουλαντάρα Τσάκρα. Είναι η ενεργειακή πηγή, η ζωτική ενέργεια που ενεργοποιεί τα τσάκρας. Το Ίντα, το Πιγκάλα και η Σουσούμνα είναι τα σημαντικότερα κανάλια μέσω των οποίων κυλάει η αφυπνισμένη ενέργεια Κουνταλίνι. Το Ίντα είναι το αριστερό κανάλι το θηλυκό, φορέας των σεληνιακών ρευμάτων. Το Πιγκάλα είναι το δεξί κανάλι, το αρσενικό, φορέας της ηλιακής ενέργειας. Η Σουσούμνα είναι το κεντρικό κανάλι και αντιστοιχεί στον Σείριο. Στην Ινδία συμβολιζόταν με ένα καλάμι μπαμπού με επτά ρόζους και στην Ελλάδα με το κηρύκειο.

Η ράβδος, η εραλδική ράβδος, είναι ο axis mundi ο άξονας του κόσμου, το πάνω και το κάτω, που όλοι οι μεσολαβητές-αγγελιαφόροι διασχίζουν μεταξύ ουρανού και γης και τότε είναι σύμβολο ειρήνης και προστασίας.