Η αυλαία των αρχαίων Ελληνικών Μυστηρίων έπεσε με τα διατάγματα του Θεοδόσιου και αργότερα του Ιουστινιανού, και στη Δύση επικράτησε η νέα θρησκεία, ο Χριστιανισμός. Αυτό, όμως, σήμανε και την εξαφάνιση των μυστηριακών παραδόσεων;

Μπορεί έτσι να έκλεισε ο κύκλος των αρχαίων Ελληνικών Μυστηρίων, αλλά ουσιαστικά η μυστηριακή δάδα δεν έσβησε ποτέ. Πέρα από το ότι το χριστιανικό ιερατείο συνειδητά υιοθέτησε πολλά στοιχεία από τα αρχαία Μυστήρια, φαίνεται πως οι μυημένοι σε αυτά φρόντισαν να περάσουν τις διδασκαλίες τους στις επόμενες γενιές, ίσως σε μικρότερους και απόκρυφους κύκλους, καθώς είχαν περάσει πλέον στην παρανομία. Υπάρχει η αίσθηση, σαν να διατηρήθηκε ένα υπόγειο ρεύμα το οποίο δεν έπαψε ποτέ να ρέει και να επηρεάζει τις ανθρώπινες διάνοιες, κάτι που μπορεί να γίνει αντιληπτό από τις σημαντικές στιγμές της εξελικτικής πορείας της ανθρωπότητας. Πόσο τυχαία είναι η εμφάνιση στα κράτη της χριστιανικής πλέον δύσης ομάδων και αδελφοτήτων που έκαναν λόγο για μυστηριακές παραδόσεις και διδασκαλίες, και που στην πραγματικότητα ήταν βαθύτατα επηρεασμένες από το πνεύμα και τους τύπους των ελληνικών μυστηρίων; Η Αναγέννηση και ο Διαφωτισμός, που έβγαλαν την Ευρώπη από τα λεγόμενα σκοτεινά χρόνια, δεν βασίστηκαν επίσης στο ελληνικό φιλοσοφικό πνεύμα, εκείνο το πνεύμα που είχε γαλουχηθεί σε μεγάλο βαθμό μέσα στα άδυτα των Μυστηρίων;

Κι ερχόμαστε στο σήμερα, εμείς που βαδίζουμε προς την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, ποια θέση θεωρούμε ότι μπορούν να έχουν τα Μυστήρια στη σύγχρονη ζωή μας; Αναγνωρίζουμε έστω και την ύπαρξη μιας σπίθας τους να υπάρχει μέχρι τις μέρες μας;

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από βίαιες αλλαγές, αβεβαιότητα και έντονη προσδοκία των ανθρώπων για ένα καλύτερο μέλλον. Ζούμε στην εποχή που έχει αναγγελθεί ο ερχομός μιας Νέας Παγκόσμιας Τάξης και επιχειρείται η επιβολή της οικονομικής Παγκοσμιοποίησης. Βιώνουμε μια περίοδο έντονου υλιστικού προσανατολισμού, όπου αφενός η επιστήμη σε πολλές περιπτώσεις τείνει να υποκαταστήσει, ως προς τον δογματισμό, τη θρησκεία, και αφετέρου τα θρησκευτικά ιερατεία δίνουν απέλπιδες μάχες να διατηρήσουν ακλόνητους τους θώκους τους και αμείωτο το ποίμνιο των πιστών τους.

Κι ανάμεσα σ’ όλα αυτά, ήδη από τις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα έχει αρχίσει να διογκώνεται ένα εναλλακτικό συνειδησιακό ρεύμα. Χιλιάδες άνθρωποι από όλο τον κόσμο αντιλαμβάνονται ότι υπάρχουν πολλαπλά μονοπάτια προσέγγισης της πνευματικής πραγματικότητας, ότι ο δρόμος εκείνος που συνδέει κάθε άνθρωπο με την εσωτερική θεία υπόστασή του παραμένει άμεσος και ανοιχτός, αρκεί κάποιος να θελήσει να τον βαδίσει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το πολυπληθές παγανιστικό κίνημα σε όλο τον κόσμο, ή και στη χώρα μας η στροφή προς το δωδεκάθεο, την ελληνική θρησκεία, καθώς επίσης και το πλήθος των μυστηριακών σχολών που έχουν κάνει την εμφάνισή τους ανά την υφήλιο.

Μάλλον εθελοτυφλεί όποιος έχει την εντύπωση ότι όλα αυτά τα πνευματικά ρεύματα εμφανίστηκαν από το πουθενά. Σε όποιο από αυτά κι αν στραφεί κανείς, θα διαπιστώσει ότι οι ρίζες του τρέφονται από το μακρινό παρελθόν, ενώ τα κλαδιά του απλώνονται προς το μέλλον. Τα αρχέτυπα και τα σύμβολα αποκαθίστανται στις ανθρώπινες συνειδήσεις και για άλλη μια φορά ενεργοποιούνται προκειμένου να διεγείρουν εκείνες τις λανθάνουσες ανθρώπινες χορδές και να μας αφυπνίσουν από τον λήθαργο της ευδαιμονικής σύγχρονης πραγματικότητας.

Οι μυστηριακές διδασκαλίες των λαών όλου του κόσμου αποτελούν τα θεμέλια και επάνω σε αυτά οικοδομείται η σύγχρονη πνευματική αναζήτηση. Το ζητούμενο παραμένει το ίδιο: Κατανόηση του σύμπαντος, γνώση της εσωτερικής ύπαρξης του ανθρώπου, συνειδησιακή διεύρυνση και πνευματική εξέλιξη.

Υπάρχει ωστόσο μια σαφής και ουσιαστική διαφοροποίηση. Η ανθρωπότητα κουβαλάει στους ώμους της την εμπειρία και τη σοφία μερικών χιλιάδων ετών από την εποχή των Μυστηρίων. Τα στοιχεία της σύγχρονης μυστηριακής διδασκαλίας δεν μπορεί να είναι ταυτισμένα με εκείνα του μακρινού παρελθόντος. Μπορεί οι αρχετυπικές εικόνες να είναι ίδιες, αλλά οι σύγχρονες μέθοδοι και πρακτικές θα είναι προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τις συνθήκες του σήμερα. Αλλιώς, υπάρχει η πιθανότητα να βλέπουμε ανθρώπους να καταλήγουν απλοί μιμητές τύπων και ιερουργιών, δίχως κανένα εσωτερικό αντίκρισμα, πέρα από το ότι, στη συνείδηση των σύγχρονων συνανθρώπων τους, θα κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν γραφικοί ονειροπόλοι ενός χαμένου λαμπρού παρελθόντος.

Τα Μυστήρια σήμερα, φίλες και φίλοι, δεν είναι μνημειακά απολιθώματα. Αποτελούν ένα ουσιώδες και ζωντανό κομμάτι της εξελικτικής μας πορείας και διατηρούν το βαθύτατο λειτουργικό τους ρόλο. Βασίζονται στην άσβεστη λαχτάρα του ανθρώπινου πνεύματος να διευρύνει τους ορίζοντές του. Σχετίζονται με την αέναη αναζήτηση που διαρκώς επιχειρεί να ρίξει φως στις σκοτεινές και άγνωστες περιοχές της ύπαρξής μας.

Δεν πρέπει, όμως, να λησμονούμε ότι ζούμε σε μια εποχή που οι άνθρωποι όλου του κόσμου έχουν έρθει πιο κοντά. Οι αποστάσεις έχουν ελαχιστοποιηθεί και ο παγκόσμιος ιστός της ηλεκτρονικής επικοινωνίας μας έχει ενώσει κάτω από μια αόρατη ηλεκτρομαγνητική ομπρέλα, η οποία ευνοεί το σμίξιμο και τη μείξη των πολιτισμών. Είναι μάλλον η πρώτη φορά στην παγκόσμια ιστορία που η Ανατολή και η Δύση, ο Βορράς και ο Νότος βρίσκονται τόσο κοντά, και άνθρωποι από διαφορετικά μέρη του πλανήτη μπορούν να επικοινωνήσουν και να αλληλεπιδράσουν. Οι μυστηριακές παραδόσεις διαφορετικών λαών μεταδίδονται και βρίσκουν ανταπόκριση σε ανθρώπους που ούτε καν γνώριζαν την ύπαρξή τους.

Αυτό λοιπόν είναι ένα πρώτο στάδιο της σύγχρονης λειτουργίας των Μυστηρίων. Το ανθρώπινο ψυχικό δυναμικό διεγείρεται από τα διάφορα ρεύματα και η συνείδηση εμπλουτίζεται από την πολυ-πολιτισμικότητα που χαρακτηρίζει αυτόν τον αιώνα. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την εξάλειψη κάθε είδους φανατισμού, καθώς και της πίστης στη μοναδικότητα της αλήθειας που κατέχουμε. Και τότε ίσως υπάρξει ένα επόμενο στάδιο, το οποίο θα χαρακτηρίζεται από την αφομοίωση και τη σύνθεση όλων αυτών των ρευμάτων, όταν πλέον θα συνειδητοποιήσουμε ότι η Γη είναι πολύ μικρή εμπρός στον συμπαντικό Κόσμο που απλώνεται πέρα από αυτήν. Ίσως τότε να προβάλει κάτι καινούργιο, ίσως τότε κάνουν την εμφάνισή τους τα Πλανητικά Μυστήρια, των οποίων το κεντρικό θέμα θα αφορά στην προσέγγιση του κοσμικού διαστήματος, στην κατανόηση των Κόσμων που υπάρχουν στα μακρινά άστρα. Ίσως τότε οι μυημένοι σε αυτά να βιώνουν μια κοσμική εμπειρία και η συνείδησή τους να διευρύνεται στα πέρατα του σύμπαντος.

Για άλλη μια φορά οι Πύλες των Μυστηρίων θα ανοίξουν, και ο σύγχρονος σκεπτόμενος άνθρωπος, ο αναζητητής, θα τις διαβεί για του αποκαλυφθούν τα μυστικά κλειδιά της ύπαρξης, για να δονηθούν οι εσωτερικές του χορδές στο μήκος κύματος της Κοσμικής Πηγής των πάντων.

Ίσως έχει πλέον έρθει ο καιρός να αντιληφθούμε ότι οι Πυραμίδες, το Στόουνχεντζ, οι αρχαιοελληνικοί μυστηριακοί ναοί, δεν αποτελούν απομεινάρια λαμπερών εποχών. Αντιθέτως, είναι τόποι ένωσης του παλαιού με το καινούργιο, είναι ενεργειακά κέντρα δύναμης που υψώνονται στον ουρανό και μας συνδέουν με την κοσμική μοίρα μας, ενώνοντάς μας με το ενεργειακό σύμπαν που μας περιβάλλει.

Τότε θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για Παγκοσμιοποίηση, αλλά μια παγκοσμιοποίηση συνείδησης και όχι οικονομίας. Μια Παγκοσμιοποίηση που τα χαρακτηριστικά της θα ήταν Ενότητα, Αδελφοσύνη και Συνεργασία όλων των ανθρώπων κάτω από τη συνειδητοποίηση της κοινής τους πορείας. Τότε θα λειτουργούσαμε με μια Συλλογική Συνείδηση στραμμένη προς το κοσμικό της μέλλον. Θα εκφράζαμε την Κοσμική Συνείδηση…